kutubhona

Ким яшаш учун уйни ижарага олса ўзи яшаши ёки ўзи хоҳлаган бошқа бировни – агар ўзининг ўринбосари бўлса – яшаш учун жойлаштириши ҳам мумкин. Чунки битим тузилган нарсадан унинг ўзи ва ўринбосари фойдаланиши мумкин. У яшаш учун жойлаштирадиган киши битим тузилган уйдан фойдаланишда унинг ўринбосари бўлади. Сотиб олган молни қабз қилишда бировни вакил қилиши жоиз бўлганидек, бу ҳам жоиздир. У уйда одатда яшовчи қиладиган ишларни қилиши: жиҳозлаши, мебель олиб кириши, таом пишириши ва бошқаларни қилиши мумкин. Лекин у ўзи ижарага олган уйга ўзининг бу мулкка бўлган зараридан кўра қаттиқроқ зарари бўладиган кишини яшаш учун жойлаштиришга ҳаққи йўқ. Масалан ўзи газлама оҳорловчи ёки темирчи бўлмаса газлама оҳорловчи ва темирчи каби уйга зарар қиладиган кишиларни жойлаштирмайди. Чунки бунда уйга зарар етади. Бу битим тузилишга асос бўлган манфаатдан кўра кўпроқ фойдаланиш бўлиб қолади. Чунки битим шундай уйнинг маълум манфаати асосида тузилган бўлгани учун, демак ижара битимига асос бўлган мана шу манфаатдан кўра кўпроқ манфаат олиши жоиз бўлмайди.

Уйни яшаш учун ижарага олишда яшаш деб айтишнинг ҳожати йўқ. Балки битимнинг мутлақ бўлиши жоиз. Шунинг учун яшаш деб айтишга ва сифатини (қандай яшашини) айтишга ҳожат йўқ. Чунки уй одатда фақат яшаш учун берилади. Демак уни айтиб ўтиришга ҳожат йўқ. Қолаверса яшашда тафовут кам бўлади. Шунинг учун уни аниқлаб олишга ҳожат йўқ. Ижарага олган одам уйни бошқа бировга ўзи ижарага олган муддатда ижарага бериши ҳам мумкин. Ижара муддати битимда турли кўрсатилишига қараб турлича бўлади. Масалан ижара ҳар ойга маълум бир нарса билан воқе бўлса иккала томон уни бузолмайди. Фақат ҳар ой тугаган вақтда бузиши мумкин. Лекин биринчи ойда ижара битим мутлақлиги сабабли лозим бўлади. Чунки у маълум бўлиб, битимга қўшилади ва маълум ҳақ тўлаши керак бўлади. Кейинги ойларда эса битимга амал қилиш уйда яшаш билан лозим бўлади. Агар яшаса уйга кириш билан битим тайин бўлади ва биринчи битим бўйича тўғри бўлаверади. Агар «сенга уйимни йигирма ойга ижарага бердим, ҳар ойга фалонча берасан», деб айтса жоиз. Чунки муддат ҳам,

Яшаш учун уйларни ижарага олиш